czwartek, 11 lipca 2013

Legenda o studnii w zamku w Niedzicy

Wczoraj byłam w zamku w Niedzicy. Pani przewodnik opowiadała nam różne ciekawe rzeczy o tym zamku, ale najbardziej zaciekawiła mnie legenda o studni:)
A było to tak ...
Dawno dawno temu był sobie książę, który poślubił ukochaną kobietę i zamieszkał z nią na zamku w Niedzicy. Brunhilda i Bogusław, bo tak się owa para nazywała, krótko żyli szczęśliwie i w spokoju. Coraz częściej kłócili się o wszystko o co się dało, a awanturowali się głośno i nie krępowała ich obecność osób trzecich.
Z uwagi na uciążliwość sporów nowożeńców,a także w nadziei, że to stan przejściowy i sytuacja ulegnie wkrótce zmianie na lepsze, ulokowano Brunhildę i Bogusława w wieży zamkowej. W ten sposób nikt już nie słyszał nieustannej wymiany zdań rozemocjonowanej młodej pary i zapanował pozorny spokój.
A awantury nie tylko nie ustały,a wręcz przybrały na sile. Któregoś dnia Bogusław zaślepiony gniewem pchnął żonę tak mocno, że wypadła przez okno i utonęła w studni zamkowej.
Gdy Bogusław uświadomił sobie co zrobił popadł w czarną rozpacz. Godzinami przesiadywał przy studni mamrocząc modlitwy i błagania o przebaczenie. I oto pewnego dnia, kiedy po raz dwutysięczny pierwszy powtórzył "Przebacz mi Brunhildo!" usłyszał ze studni szept "Przebaczam, ci Bogusławie .. Łysy". A trzeba wiedzieć, że Bogusław szczycił się piękną, gęstą grzywą. Już następnego ranka zrozumiał książę sens usłyszanych słów. Obudził się z głową łysą jak kolano!
Mówi się, że mężczyzna, który stojąc przy niedzickiej studni wymówi imię ukochanej kobiety mając na sumieniu to i owo, następnego dnia nie znajdzie na swojej głowie ani jednego włoska.





 


 

piątek, 5 lipca 2013

Wicca

Rozpowszechniona w Europie i Stanach Zjednoczonych religia neopogańska. Została zainicjowana przez emerytowanego brytyjskiego urzędnika, Geralda B. Gardnera prawdopodobnie w latach 40. XX wieku, ale upubliczniona dopiero od roku 1951. Od tego czasu zdobyła szeroką popularność i podzieliła się na kilka dużych i kilkanaście mniejszych gałęzi zwanych tradycjami. Pierwotnie jednak przez Wicca rozumiano wyłącznie tradycję stworzoną przez Gardnera – jest to inicjacyjna religia misteryjna, nawiązująca do tradycji przedchrześcijańskich.
Wicca celebrowana klasycznie jest religią dualistyczną, zaś przewodnimi bóstwami są Potrójna Bogini oraz Rogaty Bóg. Bóstwa są często postrzegane jako aspekty większej panteistycznej istoty, manifestujące się jako różnorakie bóstwa politeistyczne w różnych kulturach. Niemniej jednak istnieje wiele odmiennych i równoważnych sposobów celebracji wśród wiccan – od monoteizmu do ateizmu. Nieodłącznym aspektem jest praktykowanie magii ceremonialnej, idącej w zgodzie z kodeksem etycznym znanym jako wiccańska porada (ang. Wiccan Rede). Kolejną charakterystyczną cechą jest obchodzenie świąt związanych z porami roku.

Etymologia

Termin „Wicca” zyskał sławę na przełomie lat 60. i 70. XX wieku; wcześniej zjawisko to nazywano „czarostwem” (ang. witchcraft). Słowo pochodzi ze staroangielskiego wicca, oznaczającego czarownika. Istnieje hipoteza, iż korzeniem tego słowa jest proto-indoeuropejskie *weik- „rozdzielać”.
 

Wierzenia

Wiccańskie wierzenia różnią się, często zasadniczo, pomiędzy różnymi tradycjami, jednakże można określić pewne wspólne mianowniki związane z poglądami na teologię, życie pozagrobowe, magię i kodeks moralny.

Teologia

Chociaż poglądy dotyczące teologii są wielorakie i zróżnicowane, wielu wiccan obdarza szacunkiem boginię i boga. Te dwa bóstwa są często różnie rozumiane – jako aspekty jednej istoty, jako dwa biegunowe przeciwieństwa lub dwa, zupełnie niezależne bóstwa. W niektórych panteistycznych i dualistycznych koncepcjach, bóstwa różnych kultur mogą być postrzegane jako aspekty tej pary. W innych nurtach pojawiają się przekonania monoteistyczne – zdaniem wiccan dianicznych istnieje tylko bogini, podczas gdy zdaniem wiccan spod znaku Church and School of Wicca istota ta jest bezpłciowa. Istnieją także wiccanie o poglądach ateistycznych lub agnostycznych, nie wierzący w konkretną istotę, a postrzegające bogów jako psychologiczne archetypy w umyśle ludzkim, które mogą być przywoływane i celebrowane.
Według wiccan Janet i Stewarta Farrarów, którzy prezentowali panteistyczny, dualistyczny i animistyczny punkt widzenia, wiccanie „postrzegają kosmos jako żywą istotę, zarówno w całości, jak i we wszystkich jego elementach”, lecz taki „organiczny punkt widzenia kosmosu nie może być w całości wyrażony i odbierany bez konceptu Boga i Bogini. Nie ma manifestacji bez polaryzacji; na najwyższym więc poziomie stworzenia, poziomie boskim, owa dwubiegunowość musi być najczystszą i najpotężniejszą ze wszystkich, odbijając się i rozprzestrzeniając przez wszystkie poziomy mikrokosmiczne”.

Bóg i Bogini

Dla większości wiccan Bóg i Bogini są wzajemnie uzupełniającymi się biegunami wszechświata i w tym względzie były porównywane do taoistycznego konceptu yin i yang. Jako takie są często interpretowane jako „ucieleśnienia mocy życiowej przejawiającej się w przyrodzie”, zaś niektórzy wiccanie postrzegają je jako symboliczne polaryzacje, a inni, jako niezależne od siebie byty. Oba bóstwa mają symboliczne powiązania – bogini łączona jest z Ziemią (np. Matka Ziemia) lub z Księżycem, zaś bóg ze Słońcem.

 Tradycyjnie Rogaty Bóg jest łączony z naturą, przyrodą, seksualnością, łowami i cyklem życia. Rogaty Bóg jest obdarzany wieloma imionami w zależności od kultury – Cernunnos, Pan, Atho lub Karnayna. Chociaż figura ta nie jest równoważna z chrześcijańską figurą Szatana, złego ducha, całkowicie oddanego złu, niewielka grupa wiccan, w odpowiedzi na europejskie procesy o czary nazywa go imionami upadłego anioła – Diabłem lub Lucyferem (z łaciny „niosący światło”). Inni znowuż postrzegają go jako Zielonego Człowieka, folklorystyczną figurę europejskiej sztuki i architektury, powiązaną ze światem naturalnym. Rogaty Bóg jest postrzegany również jako bóstwo solarne, zwłaszcza podczas obchodzenia święta przesilenia letniego Litha (w słowiańskiej tradycji zwanej Nocą Kupały). Innym obrazem bóstwa jest Dębowy Król (władający wiosną i latem) lub Król Ostrokrzewu (władający jesienią i zimą).
Bogini jest zwykle łączona z triadą – dziewica, matka i starucha, każda o innych powiązaniach – dziewictwem, płodnością i wiedzą, folklorystyczną figurą europejskiej sztuki i architektury, powiązaną ze światem naturalnym. Często jest obrazowana jako bóstwo lunarne, co łączy ją z postacią mitologicznej Diany. Niektórzy wiccanie od lat siedemdziesiątych postrzegają Boginię jako ważniejszą z pary, zawierającą i poczynającą wszystko. W tej koncepcji Rogaty jest postrzegany jako iskra życia w niej, jednocześnie kochanek i dziecko, co jest odzwierciedlane w strukturze tradycyjnego kowenu. W wicca dianicznej Bogini jest jedyną istotą, jednakże ta koncepcja jest krytykowana przez tradycje egalitarne.
Koncepcja religii czczącej Rogatego Boga, towarzysza Bogini została stworzona przez egiptolożkę Margaret Murray w latach 20-ych XX wieku. Wierzyła, na podstawie własnych przemyśleń dotyczących procesów o czary w Europie, iż oba bóstwa, zwłaszcza Rogaty Bóg, były czczone przez różnorakie wiedźmie kulty od momentu pojawienia się presji przymusowego przechodzenia na chrześcijaństwo. Mimo zdyskredytowania tej teorii, Gerald Gardner był jej zwolennikiem wierząc, że Wicca jest kontynuacją historycznych kultów wiedźm, zaś Bogini oraz Rogaty Bóg są starożytnymi bóstwami wysp brytyjskich. Współcześni badacze odrzucają tę hipotezę, mimo że w czasach starożytności i wczesnego średniowiecza istniało wiele kultów rogatych bóstw i bogiń.

Panteizm, politeizm i animizm 

 

Wielu wiccan wierzy, iż Bóg i Bogini są tylko aspektami tej samej istoty, postrzeganej jako panteistyczne bóstwo, zawierającej w sobie wszystkie elementy wszechświata. W swoich pismach Gardner odwoływał się do idei pierwszego poruszyciela, pozostającego poza możliwościami poznania, jednakże w tradycjach rytualnych tego odłamu (Wicca gardneriańskie) nazywa się tę istotę Dryghten, co w języku staroangielskim oznaczało „pan”. Inni wiccanie przez kolejne lata nadawali jej kolejne imiona – Scott Cunningham nazywał ją „Jedynym”.
Prócz koncepcji panteizmu i dualizmu wielu wiccan akceptuje podejście politeistyczne, wierząc w istnienie innych bóstw. Niektórzy podzielają pogląd okultystki Dion Fortune, iż „wszyscy bogowie są jednym bogiem, zaś wszystkie boginie są jedną boginią” to jest – wszyscy bogowie i boginie wszystkich kultur są aspektami nadnaturalnego Boga i Bogini. Mając to na uwadze, niektórzy wiccanie postrzegają germańską Ēostre, hinduską Kali oraz chrześcijańską Marię jako manifestację nadrzędnej Bogini, zaś celtyckiego Cernunnosa, starogreckiego Dionizosa oraz judeo-chrześcijańskiego Jahwe jako aspekty jednego archetypicznego Boga. Bardziej restrykcyjne podejście politeistyczne przyjmuje, że bóstwa są oddzielnymi bytami, decydującymi o samych sobie. Wiccańscy pisarze Janet Farrar i Gavin Bone postulowali, iż Wicca staje się bardziej politeistyczna wraz upływającymi latami, przyjmując tradycyjny ogląd pogański.
Niektórzy wiccanie postrzegają bóstwa nie jako byty, a metaforyczne archetypy lub formy myślowe, co technicznie rzecz ujmując, pozwala im być ateistami. Pogląd ten jest popierany przez wielką kapłankę Vivianne Crowley, psycholożkę z zawodu, postrzegającą bóstwa jako archetypy jungowskie istniejące w podświadomości, a wywoływane przez rytuał. „Bogini i Bóg manifestują się nam w snach i wizjach” – było jej przekonaniem.
Powyższe koncepcje dotyczące bóstw – dualizm, politeizm, panteizm – mogą wydawać się radykalnie od siebie odmienne, jednakże nie są wzajemnie wkluczające: niektórzy wiccanie uznają zmienne pojmowanie natury tych istot za dobroczynne duchowo i praktyczne magicznie.
Wicca jest, w swej esencji, religią immanentną – dla niektórych wiccan takie postrzeganie zawiera w sobie elementy animizmu. Centralnym wierzeniem Wicca jest przekonanie, że Bogini i Bóg (lub bogini i bogowie) są w stanie oddziaływać poprzez ciała kapłanów i kapłanek, w trakcie rytuałów – ściągania księżyca lub słońca.

 
Rzeźba Rogatego Boga w Museum of Witchcraft w Boscastle, Kornwalia.

Życie po śmierci

Poglądy na kwestię życia pozagrobowego różnią się w zależności od kowenów i wiccan,  jednakże reinkarnacja jest dominującym wierzeniem, o długiej tradycji, ciągnącej się do kowenu w New Forest w latach 30. Wpływowy wysoki kapłan Raymond Buckland twierdził, że ludzka dusza przechodzi wielokrotnie w ciała tego samego gatunku, z każdym wcieleniem ucząc się nowych rzeczy i doskonaląc duchowo, jednakże ten pogląd nie jest uniwersalny, gdyż wielu wiccan wierzy w reinkarnację poprzez ciała różnych gatunków. Popularne powiedzenie brzmi „kiedyś wiedźma, zawsze wiedźmą” wskazuje na przekonanie, iż wiccanie są kolejnymi wcieleniami innych wiccan.
Wiccanie, którzy wierzą w reinkarnację, podzielają pogląd, iż pomiędzy wcieleniami dusza odpoczywa w Krainie Wiecznego Lata lub na Tamtym Świecie, w pracach Gardnera zwanych „ekstazą Bogini”. Wielu wiccan wierzy w możliwość kontaktowania się z duchami zmarłych poprzez media lub tablice Ouija, zwłaszcza podczas sabatu w Samhain. Niektórzy, jak Alex Sanders przeciwstawiają się takim praktykom, twierdząc: „oni są martwi; zostawmy ich w spokoju”. Na ten pogląd wpływ miał spirytualizm, bardzo popularny w czasach rozprzestrzeniania się Wicca, i z którym pierwotni wiccanie, jak Buckland, Gardner i Sanders mieli styczność.
Pomimo różnych wierzeń, Wicca nie kładzie nacisku na życie pozagrobowe, skupiając się miast tego na doczesnym; jak wspominał historyk Ronald Hutton „instynktownym przemyśleniem większości wiccan jest zatem pogląd, iż pełne, bogate życie doczesne będzie na pewno miało większy lub mniejszy wpływ na życie następne, zatem należy się skoncentrować na nim.”

Magia

Wielu wiccan wierzy w magię, siłę, którą można manipulować poprzez czarostwo lub zaklęcia (angielskojęzyczni wiccanie używają czasem zapisu magick, ukutego przez okultystę Aleistera Crowleya, jednakże ten zapis jest bardziej kojarzony z Thelemą niż Wicca). Wielu wiccan zgadza się z definicjami oferowanymi przez magów ceremonialnych, jak Crowley, twierdzący, że magia jest „nauką i sztuką czynienia zmian w zgodzie z wolą”, czy MacGregor Mathers, zakładający, że jest ona „nauką kontroli sekretnych sił przyrody”. Wielu wiccan uważa, ze magia jest prawem przyrody, niedocenionym i niezrozumiałym przez współczesną naukę, i jako taką nie uważają jej za ponadnaturalną, lecz jako część „niezwykłych [w oryginale super] mocy ulokowanych w naturze”, jak twierdził Leo Martello. Niektórzy wiccanie wierzą, że magia jest po prostu pełnym użyciem wszystkich pięciu zmysłów, dającym zaskakujące rezultaty, podczas gdy inni nie zarzekają się, że magia działa, ponieważ widzieli ją w akcji.
Wiccanie rzucają czary bądź uroki podczas rytuałów, odbywających się w świętych kręgach, chcąc wprowadzić faktyczne zmiany w fizycznym świecie (szczegóły opisane są w sekcji „Rytuały”). Zwyczajowymi urokami są te używane do leczenia, ochrony, wzmożenia płodności czy wypędzania złych wpływów. Wielu wczesnych wiccan, jak Alex Sanders, Sybil Leek czy Doreen Valiente nazywało swoje działania magiczne „białą magią”, w opozycji do „czarnej magii”, związanej z satanizmem. Sanders używał także analogicznej terminologii „ścieżki lewej dłoni” w odniesieniu do wrogiej magii oraz „ścieżki prawej dłoni”, jako magii czynionej w przyjaznych intencjach; ta terminologia była dziełem XIX-to wiecznej okultystki Heleny Bławatskiej. Niektórzy współcześni wiccanie zaprzestali używania dychotomii czarna-biała magia i ścieżka lewej-prawej dłoni, argumentując, że czerń nie koniecznie powinna mieć powiązania tylko ze złem.
Badacze religii, Rodney Stark i William Bainbridge stwierdzili w 1985 roku, iż Wicca „zareagowała na sekularyzację poprzez powrót do magii”, dodając, że jest to jedynie religia reakcyjna, która prędko wyginie. Owe poglądy były ostro krytykowane w 1999 roku przez historyka Ronalda Huttona, powołującego się na zgoła przeciwstawne zjawisko – „wielka grupa [wiccan] pracuje nad lub przy współpracy nowoczesnej techniki, takiej jak komputery.”


Etyka

  • Prawa Trójpowrotu (ang. Threefold Law): „Cokolwiek uczynisz, dobrego czy złego, powróci do ciebie po trzykroć”
  • Porady Wiccańskiej (ang. Wiccan Rede): „Jeśli nie krzywdzi się nikogo, czyń swoją wolę” („An it harm none, do what ye will”).

Pięć Żywiołów

W niektórych tradycjach pojawia się wiara w pięć klasycznych żywiołów, jednakże w przeciwieństwie do antycznej Grecji, są one postrzegane symbolicznie, nie dosłownie – innymi słowy, są to reprezentacje faz materii. Pięć żywiołów może być przywoływane poprzez magiczne rytuały, przy użyciu magicznego kręgu. Są nimi – powietrze, ogień, woda, ziemia i eter (akaśa, „tchnienie” albo „duch”), jednoczący pozostałe cztery. Pojawiło się wiele analogii by wytłumaczyć koncepcję pięciu elementów – na przykład, wiccanka Ann-Marie Gallagher objaśniała posługując się metaforą drzewa, składającego się z ziemi (na której rośnie i z materii której składają się części stałe), wody (żywica i wilgoć), ognia (poprzez fotosyntezę), powietrza (przetwarzanie dwutlenku węgla na tlen), zaś wszystkie cztery są zjednoczone duchem.
W tradycji gardneriańskiej dodatkowo, każdy z żywiołów został połączony z kierunkiem głównym na kompasie- powietrze ze wschodem, ogień z południem, woda z zachodem, ziemia z północą, zaś duch, ze środkiem. Jednak niektórzy wiccanie, jak Frederic Lamond, twierdzą, że powiązanie żywiołów z kierunkami świata jest akuratne tylko dla południowej Anglii, w której Wicca ewoluowała, jak również, że każdy wiccanin powinien samemu dokonać dopasowania, które najlepiej oddaje charakterystykę jego regionu. Mieszkaniec wschodniego wybrzeża Ameryki Północnej powinien kojarzyć wodę raczej ze wschodem (vide Atlantyk) niż zachodem. Inne grupy dokonują zgoła jeszcze innych połączeń – Clan of Tubal Cain, Roberta Cochrane’a, prócz odmiennego szeregowania, oddał strony świata i żywioły we władanie różnych bóstw, dzieci Rogatego Boga i Bogini.
Pięć żywiołów jest symbolizowane przez pięć kątów pentagramu (zwanego także pentaklem), najwyraźniejszego symbolu Wicca.


Rytuały

Istnieje wiele rytuałów stosowanych do celebracji sabatów, czczenia bóstw czy działań magicznych. Często mają miejsce podczas pełni lub nowiu i wtedy nazywane są esbatami. Wówczas kowen lub samotny wiccanin udaje się do rytualnie wykonanego i oczyszczonego kręgu – jego prokurowanie może łączyć się z przyzywaniem ducha opiekuńczego dla każdego punktu głównego koła, związanego z opisywanymi wcześniej żywiołami. Kiedy krąg został przygotowany można rozpocząć świętowanie, modlitwy do Bogini i Boga lub rzucanie uroków. Do odczyniania rytuałów używa się zwykle specjalnego zestawu narzędzi – athame, różdżki, pentagramu, kielicha, jak również besomu (ceremonialnego kija od miotły), kociołka, świec, kadzidła oraz zakrzywionego ostrza – boline. Ołtarz znajduje się zwykle w kręgu, zaś na nim rytualne narzędzia oraz wizerunki Boga i Bogini. W niektórych tradycjach przyjętym jest poszczenie i ablucje przed wstąpieniem do kręgu. Po zakończeniu rytuału, składane są podziękowania Bogu, Bogini i Strażnikom, a krąg jest zamykany.
Jedną z praktyk, która stała się podłożem wielu sensacji w tradycjach gardneriańskiej i aleksandryjskiej, jest odprawianie rytuałów nago (skyclad). Zwyczaj ten jest łączony z książką Charlesa Lelanda, Aradia, czyli ewangelia dla wiedźm, mającej być zapisem praktyk wiedźm włoskich. W innych tradycjach stosuje się podłużne szaty przepasane powrozem, lub nawet ubrania codzienne. W niektórych odprawiana jest zrytualizowana magia seksualna w formie Wielkiego Rytuału, podczas którego Wysoka Kapłanka i Wysoki Kapłan wzywają bóstwa do swoich ciał przed odbyciem stosunku płciowego, aby wydzielona energia posłużyła do praktyk magicznych. W niektórych wypadkach ten akt jest wykonywany symbolicznie za pomocą athame, jako penisa i kielicha, jako waginy.

Koło Roku

Wiccanie celebrują osiem świąt związanych z porami roku, zwanych sabatami – kolektywnie są one nazywane Kołem Roku. Wielu wiccan, wśród nich gardnerianie, aleksandryjczycy oraz wiccanie eklektyczni świtują osiem sabatów, podczas gdy grupy związane z „Tradycyjnym Czarostwem” (ang. Traditional Witchcraft), takie jak Clan of Tubal Cain, obchodzą tylko cztery sabaty, zaś jeszcze inne, jak kornwalijska Ros an Bucca obchodzą sześć. Cztery sabaty wspólne dla wszystkich grup to dni „w pół drogi” między przesileniami i równonocami (zwie się je „Wielkimi Sabatami”), zaś ich korzenie leżą w festiwalach organizowanych przez Celtów oraz inne ludy Europy. Margaret Murray, w książkach „Kult wiedźm w zachodniej Europie” (ang. The Witch-Cult in Western Europe; 1921) oraz „Bóg wiedźm” (ang. The God of the Witches; 1933), w których rozważała hipotezę pierwotnego kultu wiedźm, zauważyła, iż opisywane cztery święta przetrwały chrystianizację i były obchodzone przez pogańskie kulty Europy. Konsekwentnie, kiedy Wicca była rozwijana od początku lat 30-ych do 60-ych XX wieku, wiele ze wczesnych grup, jak Clan of Tubal Cain Roberta Cochrane’a, czy kowen Bricket Wood Gardnera zaadaptowało wspomniane przez Murray praktyki. Gardner dodatkowo posłużył się angielskimi nazwami świąt: „cztery wielkie sabaty to Candlemass, May Eve, Lammas i Halloween.”
Cztery pozostałe „Mniejsze Sabaty” przypadają na przesilenia i równonoce, zaś po raz pierwszy celebrował je kowen Gardnera w 1958 roku, nim zostały przyswojone przez inne koweny tej tradycji, a następnie inne tradycje jak Wicca aleksandryjskie i Wicca dianiczne. Nazwy tych świąt są powszechnie używane dzisiaj i pochodzą z wierzeń Germanów i Celtów. Ich wygląd nie jest, w większości tradycji, próbą rekonstrukcji dawnych zwyczajów, a raczej czerpaniem z form uniwersalistycznych. Dlatego też rytuały mogą zawierać w sobie elementy zarówno święta, którego nazwę przyjmują, jak i całkowicie niezwiązane elementy kultur obcych.

Sabbat Północna półkula Południowa półkula Korzenie Związki
Samhain lub Halloween 31 października / 1 listopada 30 kwietnia, lub 1 maja Wierzenia celtyckie (patrz Celtowie) Śmierć i przodkowie
Ostara 21 lub 22 marca 21 lub 22 września Wierzenia germańskie Równonoc wiosenna i rozpoczęcie wiosny.
Noc Kupały lub Sobótka (ang. Litha) 21 lub 22 czerwca 21 grudnia Słowiańskie, prawdopodobnie neolityczne Przesilenie letnie.
Mabon (święto) lub Modron 21 lub 22 września 21 marca Brak historycznego, pogańskiego ekwiwalentu Równonoc jesienna. Zbiory owoców.
Lughnasadh lub Lammas 1 lub 2 sierpnia 1 lutego Wierzenia celtyckie Zbiory.
Jul (ang. Yuletide) 21 lub 22 grudnia 21 czerwca Wierzenia germańskie (patrz Germanie) Przesilenie zimowe i odrodzenie słońca.
Imbolc 1 lub 2 lutego 1 sierpnia Wierzenia celtyckie Pierwsze oznaki wiosny.
Beltane lub Noc Walpurgii 30 kwietnia lub 1 maja 1 listopada Wierzenia celtyckie Pełny rozkwit wiosny. Wróżki.


Rytuały przejścia

Wicca pełna jest różnych rytuałów przejścia. Najważniejszym z nich jest inicjacja, poprzez którą osoba dołącza do Sztuki i zostaje wiccaninem (wiccanką). W Brytyjskim Wicca Tradycyjnym (BTW) istnieje linia wtajemniczeń kolejnych członków, ciągnąca się aż do Gardnera, a przez niego do kowenu New Forest. Gardner wspominał o zasadzie „roku i jednego dnia” pomiędzy momentem rozpoczęcia studiów nad Sztuką, a momentem inicjacji, choć wielokrotnie łamał tę zasadę. W BTW inicjacja wprowadza osobę tylko na pierwszy stopień wtajemniczenia – by awansować dalej musi przejść kolejną ceremonię, podczas której opisuje się rytualne przedmioty. Podczas ceremonii nadawane jest także „imię w Sztuce” (ang. craft name). Poprzez osiągnięcie drugiego stopnia wtajemniczenia, członek ma prawo inicjować innych, lub zakładać pół-autonomiczne koweny. Awans na trzeci, najwyższy stopień, łączy się z uczestnictwem w Wielkim Rytuale, fizycznie, bądź symbolicznie, jak również w rytuale chłosty. Przy trzecim stopniu, wiccanin może formować oddzielne koweny.
Ten trójwarstwowy system jest unikatowy dla BTW oraz tradycji na niej bazujących. Cochrane's Craft, nie będące częścią BTW, nie posiada trzech stopni, jedynie rangi nowicjusza i wtajemniczonego. Samotni wiccanie również przeprowadzają rytuał samo-inicjacji, przeznaczając się niejako Sztuce. Opis tego rytuału znalazł się po raz pierwszy w książce Paula Husona Mastering Witchcraft (1970) i zawierał recytację modlitwy Ojcze nasz od tyłu, jako symbol oporu wobec historycznych prześladowań czarownic. Konsekwentnie, wiele rytuałów dla samotnie praktykujących wiccan zostało opublikowanych w książkach autorów takich jak Doreen Valiente, Scott Cunningham czy Silver Ravenwolf.

Zarękowiny to kolejne święto obchodzone przez wiccan, najczęściej stosowane podczas ceremonii ślubnych. Niektórzy wiccanie praktykują próbne śluby na okres roku i jednego dnia, inicjowane podczas sabatu w Lughnasadh, jako że był to tradycyjny czas zarękowin wśród Irlandczyków. Typową przysięgą jest „póki trwać będzie miłość”, zamiast chrześcijańskiego „póki śmierć nas nie rozłączy”. Pierwsza znana wiccańska ceremonia zaślubin miała miejsce w 1960 roku, w kowenie Bricket Wood, pomiędzy Frederikiem Lamondem, a jego pierwszą żoną Gillian.
Noworodki w wiccańskich rodzinach mogą być „wprowadzane” poprzez rytuał zwany Wiccaning, co nawiązuje do angielskiej nazwy chrztu (ang. christening). Celem tego jest oddanie dziecka pod opiekę Boga i Bogini. Jednak, w duchu z wysoką rewerencją względem wolnej woli, dziecko nie musi w przyszłości stawać się wiccaninem (wiccanką), lub brać udziału w jakichkolwiek praktykach pogańskich, jeśli sobie tego nie życzy.


Księga Cieni


Wicca nie posiada zestawu świętych tekstów, w rodzaju chrześcijańskiej Biblii czy islamskiego Koranu, jednakże istnieje kilka źródeł, które różne tradycje uznają za ważne i którymi podpierają swoje praktyki. Gerald Gardner używał jednej, stale udoskonalanej książki zawierającej wiele różnorodnych tekstów, na potrzeby swoich kowenów – w tradycji utarło się nazywać ją Księgą Cieni. W jego wersji znajdowały się teksty ze źródeł takich jak Aradia Charlesa Lelanda, czy prace okultysty Aleistera Crowleya, którego Gardner znał osobiście, jak również wiersze komponowane przez niego i jego Wysoką Kapłankę Doreen Valiente; najważniejszym z tych wierszy jest Porada Bogini.
Podobnie jak używane w magii ceremonialnej grymuary, Księga zawiera instrukcje jak wykonywać rytuały czy rzucać uroki, jak również poezję religijną i pieśni (np. Eko Eko Azarak), używane podczas celebracji. Intencją Gardnera było, aby każda Księga była inna – student miał kopiować teksty od swojego inicjatora, zmieniając elementy, które okazały się dlań nieefektywne. Jednakże pośród gardneriańskich wiccan, zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych, wszystkie Księgi są niemal jednakową kopią wersji wysokiej kapłanki Monique Wilson, która z kolei pobrała ją od Gardnera. W początkach BTW Księga miała być trzymana w tajemnicy przed niewtajemniczonymi, jednak wiele fragmentów zostało opublikowanych przez Charlesa Cardella, Lady Shebę, Janet Farrar czy Stewarta Farrara.
Współcześnie, wyznawcy tradycji odmiennych niż BTW również przyjęli koncept Księgi Cieni – wielu samotnych wiccan modyfikuje swoje wersje, często umieszczając fragmenty z gardneriańskiej Księgi. W innych tradycjach praktyki nie są nigdy opisywane, przez co nie ma potrzeby tworzenia Ksiąg.
W niektórych tradycjach spod znaku Traditional Witchcraft korzystają z różnorodnych form literackich – 1734 tradition posługuje się listami Roberta Cochrane’a do Josepha Wilsona, zawierającymi instrukcje mistyczne; Azoetia Andrew Chumbleya to grymuar używany przez inne tradycje.


Symbolika

 Wiccanie używają wielu symboli, w sposób podobny do używania krucyfiksu przez chrześcijan. Najbardziej rozpoznawalnym symbolem jest pentagram, reprezentujący pięć klasycznych żywiołów – ziemię, powietrze, ogień, wodę i ducha (lub człowieka). Innym symbolem jest triquetra, znak Potrójnej Bogini.

 

  

Symbol Potrojnej Bogini – rosnący, pełny i malejący księżyc

 

 

Główne tradycje

Brytyjskie Wicca Tradycyjne (ang. British Traditional Wicca, w skrócie BTW, termin ukuty przez amerykańskich pogan) na Wyspach Brytyjskich obejmuje dwie tradycje: tradycję gardneriańską (zwana też wicca gardneriańskim) oraz tradycją aleksandryjską (zwana też wicca aleksandryjskim).
W Stanach Zjednoczonych do BTW zalicza się także kilka innych tradycji. W Wielkiej Brytanii osoby inicjowane w jednej tradycji są często uznawane także w drugiej. W USA sytuacja jest nieco inna. Podziały są wyraźniejsze.
Tradycja gardneriańska – najstarsza tradycja, której nazwa pochodzi od nazwiska założyciela, Geralda Gardnera. Przystąpienie do gardneriańskiego kowenu musi być poprzedzone inicjacją, a ta – przygotowaniami, zwyczajowo trwającymi rok i jeden dzień. Szczegółowy przebieg szkolenia przygotowującego do inicjacji jest tajny, podobnie jak szczegóły obrzędów gardneriańskich (przekazuje się je wyłącznie członkom kowenu). Wiadomo jednak, że te ostatnie oparto częściowo na klasycznej magii ceremonialnej. Gardnerianie kładą ogromny nacisk na indywidualny kontakt z bóstwem i cyklicznymi zmianami dokonującymi się w przyrodzie. Drogą do osobistego doświadczenia religijnego jest uczestnictwo w wiccańskich misteriach.
Tradycja aleksandryjska – założona w latach 60. XX wieku przez Alexa Sandersa, niemal w całości oparta na założeniach gardneriańskich. Sam Alex Sanders był inicjowany do tradycji garnderiańskiej. Swoją praktykę uzupełnił o elementy magii ceremonialnej. Terminu Alexandrian Wicca – wicca aleksandryjska – jako pierwszy użył Steward Farrar, brytyjski dziennikarz i popularyzator Wicca, a przede wszystkim uczeń Sandersa. Termin odnosił się do wizji biblioteki aleksandryjskiej postrzeganej jako zbiór wiedzy i mądrości świata. Podstawową różnicą jest wywodzenie swojej linii inicjacyjnej od Alexa Sandersa oraz większy nacisk na ceremonialność rytuału.

Tradycje pomniejsze

Wicca dianiczne – założona w latach 70. XX wieku przez Zsuzsannę Budapest. Nawiązuje ona do teorii Margaret Murray i uznaje wyłącznie istnienie Bogini, z pominięciem Boga.
Wicca corelliańskie – założone przez Orpheis Caroline High-Correll (według przekazów ustnych miało to miejsce w 1879 roku, przed powstaniem Wicca jako religii). Tradycja ta kładzie szczególny nacisk na oddawanie czci przodkom.
Wicca minojskie – założone przez Edmunda M. Buczyńskiego pod koniec lat 70. XX wieku. Panteon tej tradycji został zaczerpnięty z mitologii pre-doryckiej (poprzedzającej grecką), nawiązuje też do spuścizny kultury minojskiej, zaś obrzędy są bardzo podobne do gardneriańskich.
Wicca eklektyczne (ang. Eclectic Wicca) – czerpiące inspirację z różnych (dowolnie wybranych przez wyznawcę) panteonów. Z powodu prowadzącej do nieporozumień dowolności często odmawia się jej prawa do określania się jako Tradycja.

Koweny i wiccanie eklektyczni

„Liniowi” wiccanie zorganizowani są w autonomiczne koweny, zaś na ich czele stoi para – arcykapłanka i arcykapłan – przeprowadzeni przez wszystkie trzy stopnie wtajemniczenia. Inicjacja i praktyka nowych kapłanów jest przeprowadzana w kowenie, jednakże nie jest to wymogiem i wielu inicjowanych wiccan nie jest powiązanych z żadną grupą.
Często podnoszoną jest tradycja 13 członków jako największej ilości wiccan w kowenie, jednak ponownie nie jest to żelazna reguła. Po przekroczeniu tej ilości koweny są zwykle rozdzielane, jednakże często ze sobą współpracują. Grupa kowenów jest nazywana „gajem” (ang. grove).
Inicjacja jest tradycyjnie poprzedzona okresem oczekiwania tradycyjnie równym rokowi i jednemu dniu. W tym czasie przyszły Wiccanin studiuje teksty i uczy się. W niektórych kowenach odprawiany okres ten rozpoczyna się rytuałem „neofity”, lub „dedykacji”. Często, choć nie powszechnie neofita jest dopuszczony do udziału w rytuałach i praktykach. Niektórzy samotni Wiccanie również przechodzą okres „roku i dnia” przed auto-inicjacją.
Wiccan eklektycznych jest więcej niż samotnych i „liniowych”, zaś ich wierzenia mogą się znacznie różnić. Często biorą oni udział w zgromadzeniach i innych wydarzeniach, jednak praktyki duchowe (sabaty, esbaty, rzucanie uroków, prace magiczne) wykonują samotnie.



Historia 

Początkowo religia ta określana była słowem Wicca (Gardner używał pisowni wica), co ma swój źródłosłów w anglosaksońskim słowie wicca, oznaczającym czarownika (od formy żeńskiej wicce pochodzi współczesne słowo witch czy witchcraft). Gerald Gardner używał wymiennie pojęć wicca (stosował pisownię wica) i witchcraft.
Wicca została zapoczątkowana przez Geralda B. Gardnera, który w latach 30. XX wieku odnalazł w Anglii kowen New Forest. Grupa ta miała kultywować tradycje starożytnej religii czarownic. W tejże Gardner miał zostać inicjowany przez Dorothy Clutterbuck. Istnienie grupy zostało oficjalnie ogłoszone w 1951 roku, kiedy Wielka Brytania, jako jeden z ostatnich krajów w Europie, zniosła ustawę, zobowiązującą do ścigania czarownic.
Nie ma zgodności, czy Gardner rzeczywiście odkrył pozostałości kultu czarownic, czy też stworzył Wicca na podstawie własnej lektury, doświadczeń i fascynacji. Wiadomo, że był wcześniej inicjowany w Ordo Templi Orientis Aleistera Crowleya. Istnieją również przekazy przypisujące Gardnerowi powiązania z masonerią. Natomiast z całą pewnością podczas tworzenia założeń Wicca Gardner inspirował się tezami Margaret Murray, brytyjskiej egiptolog i antropolog. W 1921 roku opublikowała ona książkę Witch Cult in Western Europe (Kult Czarownic w Europie Zachodniej), w której stwierdziła, iż już od czasów neolitycznych, w Europie rozwija się matriarchalny „kult Diany”. Kult ten miał stanowić swego rodzaju kontrreligię w stosunku do dominującego chrześcijaństwa, a jego wyznawcami miały być m.in. czarownice, a także niektórzy spośród przedstawicieli rodów panujących. W tej chwili tezy Margaret Murray są przyjmowane sceptycznie i dzielą zarówno etnologów, antropologów i religioznawców, jak i samych wiccan na całym świecie. Teoria Murray spowodowała, że Wicca często i błędnie jest nazywana „Starą Religią” (ang. The Old Religion).
Po śmierci Geralda Gardnera w 1964 roku Wicca podzieliła się na kilka tradycji, a te – na kolejne tradycje. Również jeszcze za życia Gardnera ujawniły się osoby (np. Robert Cochrane), które przypisywały sobie odkrycie lub wieloletnią kontynuację kultu czarownic.


Akceptacja

 

Wicca pojawiło się w krajach z dominującym wyznaniem chrześcijańskim i od samego początku było atakowane przez niektóre grupy religijne oraz prasę (w Wielkiej Brytanii News of the World). W niektórych krajach jest to praktykowane do dzisiaj, zaś niektórzy chrześcijanie odbierają Wicca jako formę satanizmu, pomimo zasadniczych różnic pomiędzy oboma wyznaniami, jak brak postaci odpowiadającej Szatanowi. Ujawnienie się przyjaciołom i rodzinie jako wyznawca Wicca jest nazywane „wychodzeniem z szafy na miotły” (ang. coming out of the broom-closet, które jest wariacją na temat coming out of the closet, czyli przyznaniu się do homoseksualizmu) W podobny sposób Wicca była oskarżana o anty-chrześcijańskość, co było odpierane przez Doreen Valiente, powołującą się na istnienie wielu wiccan szanujących postać Jezusa, a „nie mających względu na doktryny kościelne, które postrzegane są jako zbiór «dogmatów-samoróbek»”.
Obecnie Wicca, w przekonaniu swoich wyznawców, ma szansę stać się jedną z najpopularniejszych religii świata – w samych tylko Stanach Zjednoczonych liczba wiccan jest szacowana na ok. 300 tysięcy. We wrześniu 1986 roku Federalny Sąd Apelacyjny uznał, że Wicca jest religią chronioną przez Konstytucję USA.

 
Użycie odwróconego pentagramu przez Kościół Szatana doprowadziło do kojarzenia wiccan z satanizmem.

 źródło:

http://pl.wikipedia.org/wiki/Wicca

wtorek, 2 lipca 2013

Pentagram

Pentagram – pięciokąt gwiaździsty foremny, figura geometryczna w wielu kulturach uważana za symbol magiczny, gwiazda pitagorejska.


Pentagram był symbolem znanym już w czasach neolitu. Pentagram był znany jako Gwiazda Isztar, a później jako Gwiazda Izydy. Mistycy pitagorejscy widzieli w nim symbol doskonałości, kojarzyli go z życiem i zdrowiem. W starożytności przekonanie o właściwościach ochronnych pentagramu było tak silne, że Babilończycy często rysowali go na pojemnikach z żywnością, co miało zapobiegać jej gniciu. Dla pierwszych chrześcijan pentagram odzwierciedlał pięć ran Jezusa ze względu na 5 wierzchołków. Od XIV wieku uważany za symbol szatana, ze względu na podobieństwo do głowy kozła (odwrócony dwoma wierzchołkami do góry). W XIX wieku Eliphas Lévi podzielił pentagramy na "dobrą stronę" i "złą stronę". Za "dobrą" uznał ten odwrócony jednym wierzchołkiem do góry, za "złą" odwrócony – zwrócony dwoma wierzchołkami do góry. Pentagram zwrócony jednym wierzchołkiem do góry zwany jest Pentagramem Białym, jest on odzwierciedleniem sacrum – siły boskiej. Może również odzwierciedlać pięć zmysłów człowieka, pięć żywiołów: powietrze, wodę, wiatr, ogień i światło, oraz pięć światów: fizyczny, eteryczny, astralny, mentalny i duchowy, ukazując wyższość umysłu człowieka nad wszelkimi innymi żywiołami i zmysłami.
Pentagram zwrócony jednym wierzchołkiem ku dołowi zwany jest Pentagramem Odwróconym, Czarnym, lub Pentagramem Baphometha. Pentagram Baphometha przedstawia profanum - człowieczeństwo, odzwierciedla on wyższość żądz i emocji nad rozumem, jest powszechnie uważany za znak satanistyczny, chociaż często mylony z Pentagramem Białym.
Biały Pentagram w okręgu (inaczej pentakl) uważany jest za amulet chroniący przed zgubnym wpływem magii oraz klątwami. Można go zauważyć na różnych talizmanach i amuletach oraz odnaleźć w wielu budowlach sakralnych, itp. Pentakl jest między innymi symbolem religii Wicca i innych tradycji pogańskich.
     

Tabliczka Ouija

Ouija (czyt. łi-dżi lub łi-ja; prawdopodobnie od fr. oui i niem. ja oznaczające tak) – deska albo plansza z nadrukowanymi literami alfabetu oraz innymi znakami, które kolejno wskazywane (przez ducha lub osobę trzymającą wskaźnik – często odwrócony do góry dnem kieliszek) tworzą wyrazy tworzące odpowiedź na pytania zadawane przez członków seansu spirytystycznego.

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/90/Original_ouija_board.jpg
Plansza Ouija z 1871r.




  Przykładowa tabliczka ouija która przedstawia złe obrazy.